Corren os setenta do tardofranquismo cos refugallos feudais do seu comportamento totalitario ás costas. Ese é o contexto.
"Onde vas con semellantes présas, Recaredo?" "Vou..., pois... vou á Casa do Concello onda Feliciano a polo billete de tren para Alemania." E parece normal que nas dependencias do Axuntamento, en horario laboral, funcione unha Xestoría particular na oficina da portaría, ocupación do bedel, espazo, luz e teléfono a cargo do erario público. Quen se escandaliza? Quen protesta? Os paghanos, non.
Falanxistas (camisas vellas, camisas novas), excombatentes de medio pelo, empregados por méritos propios e meritorios mendicantes, enchufados transferibles dun negociado para outro, do Concello para o Xulgado, do Xulgado para o Concello, hoxe aquí, mañá alí... A división de poderes cumpre vela con lentes de cu de botella. Sempre se salva algún, claro está, da corrupción endémica do sistema. Pero en tódolos despachos hai un incompetente, un neglixente, un especialista en levantar atrancos e ese elemento hostil, periódico deportivo na man, cobra os servizos gratuítos, que chos vende en favores. O narrador fala (arestora) desde aquela súa percepción de neno atribulado.
As rivalidades políticas e as envexas persoais (cainitas) no seo desta covacha de Alibabá, ás veces, dirimíanse no (des)control da Caixa Forte da Lonxa ou na do Concello e polas canles circulatorias de tributos e finanzas. Vías no cume crematístico a fulano e, de socate, coma caído do bico da figueira, atopabalo pola rúa, baleiro de poder, cesante, triste, apestado, substituído polo seu mellor amigo/inimigo mengano. A redención, se chegaba, viña tarde e arrastro. Citade vós os casos. A min, desde logo, non me compete..., por un se acaso...
Lembro, neste intre, o calvario da cobranza dos Vales, debido ás vendas de peixe realizadas na Lonxa Municipal, eses bonos librados a través dun buraco ("ventanuco"), servido o tal ollo de boi, desde a planta baixa da Casa Consistorial, por dous inquisidores, sempre de mala hostia, encrequenado ti, como se te estivesen confesando e sentenciando. Se ías a polos cartos ao día seguinte (ou, tanto daba, ao outro) da subasta, apestabante, sobre todo o que vestía loito de enterrador verdugo; porque era demasiado cedo, e volvías baleiro, co rabo entre as pernas, por onde viñeras. Se te demorabas, coa finalidade de evitar aldraxes -segundo a parella dos malencarados-, cometías o delito da tardanza e quedabas, como a mercé do seu criterio belixerante, sen dereitos a recibires nada, salvo a misericordia. Despois do terrible sermón, a propina abrandábaos e púñaos cariñosos. Así funcionaba aquela administración modélica que os "fachas" actuais botan tanto de menos.
Nos demais negociados..., na forma, nos modais, salvando as honrosas excepcións confirmadoras da regra, pequenas variantes de verniz. Ires, alí, para reclamar algo, para xestionar un asunto, para demandar un servizo, equivalía a porte de xeonllos, a pedires esmola. Solicita humildemente permiso para falar, escoita co máximo respecto, non interrompas a Don Ricardo, non lle repliques, acepta os seus consellos. O teu orgullo pérdete.
"Hoxe non veu o oficial, mañá non vai estar o depositario, volve dentro dun mes (ou de dous), proba dentro de quince días..., a ver se temos tempo de adiantarmos nas dilixencias, e de que as aprobe logo o señor secretario e as firme don Ricardo, se o colledes por banda, claro, que é home ocupado. E trae cartos para as pólizas e para selos. No Estanco, vinte pesos custa o Papel de Estado. Nós non che temos culpa de andarmos tan sobrecargados de traballo. E cobrando unha merda."
"Collemos polo atallo: fómoslle facer unha consulta privada ao Presidente do Concello, Rúa da Penitencia, s/n. Dentro de dúas horas, todo listo, sen falta."
(Rioderradeiro)
