Hei de lle restar á data actual 64 anos e uns 8 meses. Foi no 1955, en setembro do 55, para ser máis preciso, nas terras de Rosalía e de Macías O Namorado, cando souben da existencia de Baltasar Uhía París. Antes non. Entón, as distancias medíanse pola tardanza en chegar a algures e pola incomodidade dos camiños. Entre Louro e a Virxe, daquela, mediaba un universo.
Andaba a rebuldar pola zona de recreación un rapaz miúdo, inquedo, falador, chistoso, ocurrente... - Quen é?, pregunto. - É o "irmán" Baltasar, do segundo curso; é de Muros. Así, nese intre, sen me decatar, aprendín o seu nome, quen era e que a súa procedencia coincidía coa miña. Pero no Colexio (Seminario Seráfico Franciscano) de Herbón-Padrón os horarios da vida cotiá non ofrecían demasiadas oportunidades para a leria; porque, desde as 6 da madrugada ata as 11 da noite, a distribución e uso do tempo viña claramente regulamentado e sometido a unha seria disciplina de traballo intelectual (no salón de estudo e nas aulas), prácticas relixiosas, limpeza, etc. Había unhas dúas horas de lecer, adicadas ao deporte (con preferencia ao fútbol), a pasear, a conversar cos compañeiros de clase, variando de contertulio, non sempre cos mesmos..!; terminantemente prohibido falar fóra do expresamente tipificado (nin no comedor, o chamado refectorio), pois a lei do silencio obrigaba e comprendía a maior parte da xornada.
Pouco falei alí, moi pouco, con aquel Saro tan divertido, que, por enriba era dun curso superior ao meu e tampouco tardou en voltar para a súa casa da Virxe do Camiño. Cando me decatei da súa ausencia (as marchas eran clandestinas) xa pasaran semanas.
Ben entrada a década dos 60 aos 70, o reencontro resulta inevitable, habida conta de que os dous nos movemos dentro do espazo vital do noso concello e da nosa contorna; sen embargo, a vida laboral de Baltasar Uhía París asentábase e collía rumbo seguro, mentres que a miña estaba por se construir abrindo algún camiño de proveito. Como se ve, non tivemos as mesmas amizades nin coincidimos na maioría das nosas teimas e preferencias. Pouco importou eso; nada nin ninguén impediu que se fortalecese aquel vínculo común (sementado) que nos proporcinara a chave herbonense para abrir as portas da empatía, do aprezo mutuo, do respecto, do afecto, da irmandade desinteresada; porque, así, de "irmáns" nos tratábamos en cada oportunidade, en serio e mais en broma.
Estes últimos anos, os da vellez, que foxen do ilusorio e non buscan aplausos nin premios, contribuiron a afondar a autenticidade, a aflorar, como deixo dito, o mundo dos afectos e por iso, xa finado, sen pudor, non me costa dicilo, benquerido amigo BARTASAR UHÍA PARÍS, que me doe deixar de verte e ter que restaurarte, tal como eras, vivo e vivaz, no eido da miña memoria onde ocuparás espazo reservado.
Hoxe, arestora, ao cambiares de plano coa cabeza alta, copio e pego, sen permiso, unhas palabras da túa filla Ali: "era un gran tipo, un gran pai, un bo home..., e, sobre todo, un gran avó". Eras -afirmo con seguridade absoluta, pola miña conta- amigo dos amigos, dos veciños, de todos e de calquera; non tiñas inimigos. Si, señor, un gran tipo.
(Manuel María Pena Silva)
